Een vzw mag ter ondersteuning van haar maatschappelijk doel activiteiten uitoefenen die geld generen, maar dit mag niet tot in het oneindige.

De vzw draait goed en er wordt winst gemaakt met haar activiteiten, maar je vraagt je af of dit zomaar mag Ben je als bestuurder of coördinator benieuwd of de winst uit de activiteiten van de vzw nog wel vallen onder het regime van rechtspersonenbelasting of niet?

Lees dan zeker verder. In dit artikel gaan we in op het proces van de fiscus die nagaat of de winst van de activiteiten nog wel toebehoren tot de rechtspersonenbelasting.

In de praktijk komt het vaker en vaker voor dat er discussie ontstaat met de fiscus over het al dan niet toepassen van de rechtspersonenbelasting, dan wel de vennootschapsbelasting. Bij zo’n discussie hoort een uitgebreide procedure, waarbij je de kans krijgt om je te verdedigen.

Aanleiding discussie & verloop procedure

Deze procedure verloopt in een aantal stappen:

  1. De discussie start meestal met een fiscale controle. De fiscus vraagt een aantal zaken op en/of komt ter plaatse.
  2. Aan de hand van de verkregen gegevens zal de fiscus vaststellen dat je voor de verkeerde belasting hebt gekozen. Met een zogenaamd bericht van wijziging deelt de fiscus vervolgens mee dat volgens haar de vennootschapsbelasting moet worden toegepast.
  3. Vervolgens heb je 1 maand tijd om te reageren.  
  4. Indien de fiscus jouw argumentatie niet volgt, kan de fiscus overgaan tot taxatie. Je ontvangt dan een officiële kennisgeving van beslissing tot taxatie in de vennootschapsbelasting. Tegen dit bericht kan je(nog) niets ondernemen.  
  5. Dat kan wel na de ontvangst van het aanslagbiljet.  
  6. Indien je het niet eens bent dien je binnen de 6 maanden een bezwaarschrift in. Hierin som je jouw argumentatie op en kan je ook vragen om gehoord te worden.  
  7. Op basis van dat bezwaarschrift en de daarin gehanteerde argumenten neemt de fiscus een beslissing.  
  8. Tegen die beslissing kan je eventueel beroep aantekenen bij de rechtbank. 
Controle fiscus

Voorbeelden uit de praktijk

In de praktijk zien we het aantal discussies over de toepassing van de rechtspersonenbelasting, dan wel vennootschapsbelasting stijgen. Sommige van de gevallen hebben ook betrekking op vzw’s die actief zijn in de culturele of socio-culturele sfeer. We pikken er een aantal voorbeelden uit:

Voorbeeld: Graspop VZW

Uitspraak?

Graspop VZW (Rb Antwerpen 1 oktober 2010) 

Over wat ging het? 

VZW organiseert belangrijk metalfestival en een aantal kleinere activiteiten in Dessel.

Uitspraak rechtbank/hof?

  • =  bezigheid van winstgevende aard 
  • Niettegenstaande dit mega-metalfestival slechts éénmaal per jaar wordt georganiseerd, vergt dit jaarlijks evenement een omvangrijke organisatie dat tijdens de rest van het jaar wordt voorbereid en aldus over het hele jaar activiteit meebrengt zodat er geen sprake is van alleenstaande of uitzonderlijke verrichtingen.  
  • De commerciële uitbating van het festival, waarbij vooral promotie werd gemaakt voor de internationaal gerenommeerde artiesten om alzo het brede publiek aan te trekken, hoge inkomprijzen te verantwoorden en aanzienlijke winsten te realiseren, vormde zonder twijfel de hoofdactiviteit van eiseres.  
  • Uit geen enkel objectief element blijkt dat het promoten van bij het brede publiek onbekende artiesten de hoofdactiviteit van eiseres was. 
  • Bovendien werd de organisatie van dit festival ongetwijfeld volgens nijverheids- of handelsmethoden uitgevoerd door de commerciële uitbating van het festival en door de hoge inkomprijzen. 

Welke belasting? 

Vennootschapsbelasting

Voorbeeld: VZW als organisator van gratis concerten

Uitspraak?

VZW als organisator van gratis concerten (Rb. Leuven, 14 oktober 2016)

Over wat ging het? 

  • Een VZW is opgericht met het oogmerk het organiseren van gratis concerten in samenwerking met steden en gemeenten.
  • Doel = jonge opkomende artiesten een podium te geven in combinatie met meer gevestigde waarden.
  • Gemeenten subsidiëren.
  • Er werd een overeenkomst gesloten met een NV om tijdens de concerten drank te verkopen, publiciteit te voeren en alle commerciële aspecten op zich te nemen.

Uitspraak rechtbank/hof?

  • Hoofdactiviteit = organiseren van concerten op vraag van gemeenten. Dit is niet louter ideëel.
  • VZW werkt met economisch doel, een organisatie, een strategie op lange termijn en met rationele beheersmethoden die essentieel gesteund zijn op begrippen als koste, opbrengsten en rentabiliteit. 
  • Alles wijst voor de rechtbank op het gebruik van nijverheids- en handelsmethoden: de activiteit van de VZW vereist het voeren van promotie, het opstellen van een financiële planning, het boeken van artiesten, het voorzien van catering, het opbouwen van de infrastructuur, het uitwerken van veiligheidsvoorzieningen, enzovoort. Het veronderstelt, naast een specifieke praktische en organisatorische aanpak, het aanwenden van de in de sector gangbare commerciële technieken. De realisatie daarvan is enkel mogelijk mits een werkwijze zoals gehanteerd door alle andere organisatoren van grootschalige concerten en evenementen. 
  • … 

Welke belasting? 

Vennootschapsbelasting

Voorbeeld: VZW als organisator van socio-culturele activiteiten

Uitspraak?

VZW als organisator van socio-culturele activiteiten (Rb. West-Vlaanderen, afd. Brugge 4 november 2014) 

Over wat ging het? 

Een VZW doet promotie voor artiesten bij culturele centra en overheden en adviseert opmaak cultuurprogrammatie. 

Uitspraak rechtbank/hof?

  • Activiteiten werden niet volgens handelsmethoden uitgevoerd 

  • De activiteiten waren niet vergelijkbaar met een commercieel boekingskantoor omdat de VZW geen personeel inzet en zich richt tot openbare besturen en niet tot de private sector 

  • Werking is afwijkend ten opzichte van handelsondernemingen 

Welke belasting? 

Rechtspersonenbelasting

Voorbeeld: Jaarlijks muziekfestival

Uitspraak?

Jaarlijks muziekfestival (Rb. Antwerpen 18 maart 2015) 

Over wat ging het? 

Een VZW organiseert jaarlijks muziekfestival en heeft als doel om socio-culturele activiteiten te organiseren.

Uitspraak rechtbank/hof?

  • Organiseren festival is bezigheid van winstgevende aard wanneer vaststaat dat de organisatie activiteiten meebrengt over meerdere maanden, beroep wordt gedaan op commerciële organisaties voor de meeste onderdelen van het festival en winst wordt gegenereerd door een commerciële uitbating en hoge inkomprijzen 

  • Het saldo en de reserves worden niet aangewend voor activiteiten in het socio-culturele leven 

  • … 

Welke belasting? 

Vennootschapsbelasting

Voorbeeld: Oxfam

Uitspraak?

Oxfam (Rb. Leuven, 28 november 2003 en Brussel 21 juni 2006) 

Over wat ging het? 

Oxfam baat wereldwinkels uit waar fairtrade producten worden verkocht. 

Uitspraak rechtbank/hof?

  • VZW oefent een  duidelijke economische activiteit uit 

  • Maar, de verkoop van eerlijke producten is noodzakelijk teneinde producenten een eerlijke prijs aan te bieden en teneinde de doeleinden van de VZW van informatie, vorming en sensibilisering te bereiken.  

  • De reclameactiviteiten verwijzen ook naar vormingsactiviteiten 

  • De winkels en meer specifiek de verkoop van producten zijn in die zin een middel om het ideële doel te bereiken. 

Welke belasting? 

Rechtspersonenbelasting

Voorbeeld: VZW sociaal toerisme

Uitspraak?

VZW sociaal toerisme (Antwerpen 27 november 2011) 

Over wat ging het? 

Een VZW baat een vakantiepark uit.

Uitspraak rechtbank/hof?

  • hanteren van nijverheids- of handelsmethoden = “dat tewerk wordt gegaan op een wijze die in een bepaalde sector gewoonlijk wordt gevolgd  door nijverheids- of handelsondernemingen”. Bedoeld worden “de wijze waarop reclame wordt gevoerd, de aangewende verkoop- en distributiemethode, de aard van de verkregen inkomsten, de aard van het cliënteel, het ingezette personeel en de wijze waarop de verrichtingen worden gefinancierd”. 

  • Volgende elementen zijn daarbij belangrijk:  

    • boekingen van de reizen: de meeste vakantiegangers boeken de reizen rechtstreeks bij de vzw, slechts een minderheid boekt via reisagenten;  

    • ingezet personeel: het feit dat naast vrijwilligers en gesubsidieerde werkkrachten ook professionele animatoren en personeel werkzaam zijn, doet geen afbreuk aan het onbaatzuchtige karakter van de activiteit. Ook bij sociaal toerisme moet naar efficiëntie worden gestreefd;  

    • financiering van de activiteiten: de vaststelling dat de vzw een groot deel van haar opbrengst haalt uit haar activiteiten binnen het vakantiedorp, wijst nog niet op het commerciële karakter ervan. Hetzelfde geldt voor de wijze van financiering van de activiteiten: het feit dat naast de subsidies van de overheid ook geld wordt geleend bij een bank, betekent nog niet dat een onderneming wordt geëxploiteerd;  

    • aard van accommodatie en bedrijvigheid: de vaststelling dat de accommodatie en bedrijvigheid van het domein op een aantal punten vergelijkbaar is met die van commerciële vakantieparken (waarvan er een aantal in dezelfde streek gelegen zijn), impliceert nog niet dat de vzw een onderneming exploiteert of zich bezig- houdt met verrichtingen van winstgevende aard. De belastingplichtige wijst er terecht op dat haar onderliggende bedoeling grondig verschilt van die van andere vakantiedomeinen (bevordering van sociaal toerisme en niet het realiseren van winsten voor aandeelhouders of leden);  

    • streven naar efficiëntie en kostenbesparing: het nastreven van een zekere efficiëntie en het doorvoeren van kostenbesparende maatregelen maakt van de vzw nog geen commerciële onderneming.

Welke belasting? 

Rechtspersonenbelasting

Tips

Vzw of vennootschap? Benieuwd wat voor jou de beste organisatievorm is? In onze kennisbank vind je een schat aan informatie om je te helpen bij deze keuze.

1