Vrijwilligersvergoeding

Je kunt je inzetten als vrijwilliger voor een organisatie zonder winstoogmerk. Dat kan zijn: een vzw, een feitelijke vereniging zonder winstoogmerk (zoals een wijkcomité), een private stichting of stichting van openbaar nut (zoals Artsen zonder grenzen) of een openbaar bestuur (zoals een school of een bibliotheek). 

Zoals het woord zegt, gebeurt vrijwilligerswerk op vrijwillige basis. Er mag geen sprake zijn van een verplichting. Als dat wel het geval is, ga je na wat andere manieren zijn om aan de slag te gaan.

De organisatie waarvoor je je inzet mag geen winstoogmerk hebben, zoals een vennootschap of eenmanszaak

Je moet minstens 16 worden in de loop van het kalenderjaar. 

De mogelijkheid om een kostenvergoeding toe te kennen aan een vrijwilliger is een beslissing van de bestuurders.

Als vrijwilliger kun je een forfaitaire kostenvergoeding krijgen of een vergoeding voor je werkelijke kosten: 

• De forfaitaire vergoeding is in 2024 maximum 41,48 euro per dag en 1.659,22 euro per jaar (in 2023 maximum 40,67 euro per dag en 1.626,77 euro per jaar). Deze maxima gelden per vrijwilliger, ongeacht of je je inzet voor één of meer organisaties. Die vergoeding mag je geven zonder vereiste bewijsstukken.
• De organisatie kan ook je werkelijke kosten terugbetalen. In dat geval moet je haar bewijsstukken (treintickets, kasbonnetjes, …) bezorgen. Als je een kilometervergoeding krijgt, moet die de door de overheid bepaalde maxima respecteren. Voor verplaatsingen met de auto bedraagt die maximaal 0,4269 EUR per kilometer (voor de periode van 1 januari 2024 tot 31 maart 2024). Voor verplaatsingen met de fiets is dat 0,35 euro per kilometer. 
• Je mag tijdens hetzelfde kalenderjaar geen forfaitaire én reële kostenvergoedingen combineren (ook niet als je voor verschillende organisaties werkt). Behalve vervoerskosten, die mag je tot maximum 2.000 keer de maximum toegelaten vergoeding voor verplaatsingen met de auto per jaar cumuleren met forfaitaire vergoedingen.  

Indien één van deze voorwaarden niet vervuld is, zal de vergoeding onderworpen worden aan de betaling van belastingen en sociale bijdragen. 

De organisatie waarvoor je je inzet heeft een aantal verplichtingen: 

Ze moet je informeren over  

• haar rechtsvorm 
• haar doel 
• de naam of namen van de verantwoordelijken 
• welke verzekeringen ze voor haar vrijwilligers heeft afgesloten 
• welke kosten ze terugbetaalt 
• dat je de informatie waartoe je toegang krijgt discreet moet behandelen en eventueel geheim moet houden.

Ze moet zich verzekeren tegen haar burgerlijke aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door vrijwilligers. 

Als de organisatie onder het Vlaams decreet betreffende het georganiseerde vrijwilligerswerk in het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin valt, moet ze ook een verzekering afsluiten voor 

• de burgerlijke aansprakelijkheid van de vrijwilligers voor schade, toegebracht aan de organisatie, aan andere vrijwilligers of aan derden tijdens de uitvoering van het vrijwilligerswerk of op de weg naar en van het vrijwilligerswerk;  
• de lichamelijke en materiële schade, geleden door vrijwilligers bij ongevallen tijdens de uitvoering van het vrijwilligerswerk of op de weg naar en van het vrijwilligerswerk 
• beroepsziekten 

De organisatie moet een “nominatieve lijst” bijhouden, waarin ze per kalenderjaar voor elke vrijwilliger de toegekende kostenvergoedingen vermeldt. Deze lijst moet ze kunnen voorleggen aan de Inspectie van de RSZ. Je vindt een model op de site van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk.

Je betaalt geen sociale bijdragen op vrijwilligersvergoedingen betaald door verenigingen die geen of enkel bijkomstig commerciële activiteiten verrichten. Dat brengt mee dat je er ook geen rechten mee opbouwt in de sociale zekerheid, bijvoorbeeld in de werkloosheid.  

Je betaalt geen belastingen op vrijwilligersvergoedingen. 
 

Inkomsten als zelfstandige  
 
Je mag als zelfstandige vrijwilligerswerk doen, maar je mag geen prestaties leveren als vrijwilliger voor een organisatie waarvoor je dezelfde prestaties levert als zelfstandige.

Inkomsten als werknemer 
 
Je mag geen arbeidsovereenkomst hebben met de organisatie waarvoor je vrijwilligerswerk doet, tenzij de vrijwilligersactiviteiten niet in het verlengde liggen van de activiteiten die je doet in loondienst. 

Inkomsten uit auteursrechten of naburige rechten 

Als je werken creëert of uitvoert of muziek- of filmopnames maakt die beschermd zijn door het auteursrecht of door naburige rechten, en je geeft toelating aan anderen om je werk te exploiteren (te kopiëren, publiceren, opvoeren, uitzenden enz.), kun je daarvoor, bovenop de vergoeding voor je prestatie, auteursrechten of naburige rechten krijgen. 

Als bestuurder

Een bestuurder kan naast zijn of haar mandaat een vrijwillige activiteit uitoefenen zoals het vrijwillig bijhouden van de boekhouding. Voor dit mandaat kan de bestuurder een kostenvergoeding ontvangen. 

Indien de bestuurder een vergoeding ontvangt voor het louter aanwezig zijn op de vergadering, dan zal deze vergoeding een presentiegeld zijn. Deze gelden zijn onderworpen aan belastingen via de opmaak van een fiscale fiche 281.30. Voor mee info, zie 'Kan je bestuurders van een vzw betalen?'.

Amateurkunstenvergoeding 

Je mag de AKV combineren met vrijwilligerswerk. 

Pensioen 
 
Als gepensioneerde werknemer, zelfstandige of ambtenaar, heb je geen toelating nodig van de pensioendienst om vrijwilligerswerk te doen.  

De vrijwilligersvergoeding heeft ook geen invloed op je pensioen. Wat gepensioneerde ambtenaren betreft, geldt dit enkel voor het nominaal pensioen, niet voor het supplement om het gewaarborgd minimumpensioen te bereiken.  

Werkloosheid 
 
De vrijwilligersvergoeding heeft geen invloed op je werkloosheidsuitkering. Maar je hebt de toestemming van de RVA nodig om vrijwilligerswerk te doen. Zie daarover infoblad voor werknemers T42 op de site van de RVA.

Arbeidsongeschiktheidsuitkering 
 
Als je een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgt (als werknemer of als zelfstandige), vraag je best de toestemming van de adviserende geneesheer van je mutualiteit om vrijwilligerswerk te doen. De vrijwilligersvergoeding heeft geen invloed op je uitkering. 

Loopbaanonderbreking 
 
Tijdens de loopbaanonderbreking mag je vrijwilligerswerk doen. 

Tijdskrediet 
 
Je mag tijdskrediet combineren met vrijwilligerswerk. 

Leefloon 

Je mag werken met een vrijwilligersvergoeding als je een leefloon krijgt, op voorwaarde dat dat je beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt niet belet. Je moet vooraf het OCMW informeren. De vrijwilligersvergoeding heeft geen invloed op je leefloon. 

Inkomensvervangende tegemoetkoming en integratietegemoetkoming voor personen met een handicap 
 
Als je een tegemoetkoming krijgt als persoon met een handicap, mag je vrijwilligerswerk doen. Je moet deze activiteit niet aangeven bij de Dienst tegemoetkomingen en de vrijwilligersvergoeding heeft geen invloed op de bedragen die je ontvangt. 

De Belgische vrijwilligerswet is van toepassing op vrijwilligerswerk in het buitenland dat vanuit België georganiseerd wordt. De vrijwilliger kan wel geconfronteerd worden met specifieke regels en wetten van dat land. 

Herbekijk ons webinar over bijklussen in de cultuursector:

Update: geen verenigingswerk meer voor de cultuursector. Ga voor meer info naar onze website.

Wat met verzekeringen voor individuele cultuurwerkers en freelancers? Bekijk hier ons webinar: