Nieuwe richtlijn en online tool voor de verloning van kunstenaars en curatoren.
“Je doet het uit passie en niet voor het geld”, “je mag blij zijn dat je mag tentoonstellen voor de eer of voor de stijgende marktwaarde”.
Het zijn slechts enkele van de uitspraken die beeldend kunstenaars vaak te horen krijgen. Twee derde van alle Vlaamse beeldend kunstenaars krijgt vandaag geen vergoeding voor zijn/haar werk. De kunstensector wil met deze situaties komaf maken en het waarderen van artistieke prestaties voortaan omzetten in de vorm van een juist loon.
70% ontvangt geen vergoeding
Van alle kunstenaars hebben beeldend kunstenaars gemiddeld het laagste inkomen. Slechts 30% van de kunstenaars geeft aan dat ze vergoed worden voor het maken van eigen werk of het tentoonstellen ervan. Ook onderzoek en prospectie, vaak heel tijdsintensief werk, worden meestal niet vergoed. Om rond te komen combineren de kunstenaars hun artistieke praktijk met een betaalde job buiten de sector. Ook voor freelance curatoren is de situatie gelijkaardig.
Ondanks de verhoogde aandacht voor “fair practice” en “fair pay” in de kunstensector heerst er nog altijd een diepgewortelde traditie om kunstenaars en curatoren te vergoeden met symbolisch kapitaal zoals uitstraling of netwerkmogelijkheden.
Nieuwe richtlijn voor een eerlijk loon: hoe bereken je dat?
In de herfst van 2020 startte een werkgroep met het opstellen van een afsprakenkader voor de juiste verloning van beeldend kunstenaars en freelance curatoren. De werkgroep houdt daarbij rekening met de principes van ‘Juist is Juist’, een online toolbox met heldere en eerlijke praktijken voor samenwerkingen in de kunstensector.
De juiste verloning wordt berekend aan de hand van volgende principes:
- tijd als een parameter voor een juiste vergoeding, gekoppeld aan de geldende loonschalen
- een haalbaar projectbudget waarin het afgesproken loon gescheiden wordt van andere budgetposten
- afspraken over het gebruik van bestaand werk in de vorm van een presentatievergoeding
- andere financiële afspraken over vervoer, verzekering, aankoop en verkoop
- alle afspraken worden schriftelijk vastgelegd
En een nieuwe online rekentool
Om kunstenaars, curatoren en organisaties te helpen om de richtlijn om te zetten in de praktijk werd er ook een vergoedingscalculator gemaakt. Hiermee bereken je een juiste vergoeding voor kunstenaars en curatoren, zowel in de vorm van loondienst als in de vorm van een vergoeding voor een zelfstandige.
De vergoedingscalculator werd gemaakt door Cultuurloket.
Werkgroep
Deze richtlijn is het resultaat van overleg tussen partijen die Kunstenpunt samenbracht. De werkgroep bestaat uit de leden van de werkgroep Beeldende Kunsten van oKo, NICC en SOTA.
Cultuurloket was betrokken als expertisecentrum rond zakelijke ondersteuning voor de cultuursector. De musea voor hedendaagse kunst die verenigd zijn binnen het CAHF (Contemporary Art Heritage Flanders) hebben zich in de loop van 2021 aangesloten bij dit traject.