Hoe kan je overmacht regelen in een contract?

Daardoor vallen ze terug op de algemene regels over ‘overmacht’. Je kan nochtans specifieke afspraken maken over de annulering van een opdracht naar aanleiding van een specifieke gebeurtenis. 

Hoe doe je dit? En waarmee moet je dan rekening houden?
 

Na het sluiten van een overeenkomst kan het zijn dat er zich een situatie voordoet waardoor de uitvoering van de overeenkomst onmogelijk wordt. Het kan zijn dat het om een overmachtssituatie gaat. Dat is het geval als het gaat om:

• Een onvoorzienbare gebeurtenis (op het moment van sluiten van de overeenkomst), 
• Die niet toerekenbaar is aan de partij die er zich op beroept, 
• Waardoor de uitvoering van de verbintenis (door dezelfde partij) onmogelijk wordt.

Als er sprake is van overmacht dan worden de partijen bevrijd van de verplichting om de overeenkomst na te komen. Dit betekent dat je als opdrachtnemer de overeenkomst niet kan uitvoeren en dat de opdrachtgever je dus niet moet betalen. 

Je kan ook een aangepaste overmachtsclausule opmaken. Via zo een clausule kan je bijv. de aansprakelijkheid bij het voordoen van een bepaalde gebeurtenis preciseren (bijv. wanneer de overheid maatregelen oplegt ter voorkoming van de verspreiding van het covid-virus). Als er niets specifiek is afgesproken, val je terug op het algemeen recht en de hierboven vermelde voorwaarden. 
 

Bij bestaande contracten raden we aan om: 

• De inhoud van je contract te analyseren (ook de algemene voorwaarden!) en te zoeken naar de overmachtsclausule;
• Ga na of het Belgisch recht van toepassing is;
• Bekijk goed wat je moet doen in het kader van kennisgevingsverplichtingen;
• Documenteer de actuele situatie en de genomen maatregelen (met het oog op bewijsvoering).
   

Als je nu een contract sluit voor een opdracht die gepland is in de (nabije) toekomst, heb je er alle belang bij afspraken te maken voor het geval dat de opdracht niet kan doorgaan.

We raden aan om de maatregelen die door de overheid worden genomen in het kader van de bestrijding van het coronavirus, op te nemen als een overmachtssituatie. 

We raden ook aan om een aangepaste overmachtsclausule op te stellen waarin de volgende elementen aan bod komen: 

Definitie van de overmachtssituatie

In dit deel wordt de overmachtssituatie zorgvuldig gedefinieerd. Welke gevallen worden als overmacht beschouwd en welke niet? Is de opgesomde lijst limitatief of niet? Het staat je vrij om bepaalde zaken aan te duiden als overmacht of net uit te sluiten.

Procedure in geval van overmacht

In een tweede deel van de clausule wordt de procedure beschreven als een van de partijen beroep doet op overmacht. Dit is een leidraad voor de toepassing van de overmachtsclausule. Je komt in dit deel overeen hoe je elkaar in kennis moet stellen als de overmachtssituatie zich voordoet. 

Op welke manier moet je daarvan kennisgeven? Per mail, per (aangetekende) brief? Binnen welke termijn na het voordoen van de overmachtssituatie? Dit zijn de procedureregels. Eventueel kan je ook vragen dat de partij die zich op overmacht beroept het bewijs moet leveren.

Gevolgen

In het laatste deel van de clausule bepaal je de gevolgen van de overmachtssituatie.
Mogen partijen hun verplichtingen uit het contract naast zich neerleggen? Moeten er bepaalde kosten of uitgaven toch terugbetaald worden? Je kan hierover afspraken maken. 

Suggesties:

• Het contract zal ontbonden worden als de opdracht niet kan doorgaan omwille van een verbod door de overheid.
• Het evenement zal uitgesteld worden naar een bepaalde of onderling overeen te komen datum.
• Het contract kan ontbonden worden als een artiest niet mag optreden (bijvoorbeeld als hij ziek is of in quarantaine zit).
• Welke kosten de partijen kunnen maken zolang niet duidelijk is wanneer de coronacrisis voorbij zal zijn en het evenement zal kunnen plaatsvinden, hoe die kosten verdeeld worden of eventuele voorschotten geheel of gedeeltelijk terugbetaald zullen worden.
• Welke partij welke risico’s voor haar rekening neemt.
• Er moet opnieuw onderhandeld worden als het evenement niet kan doorgaan op de afgesproken datum.
• De partijen zullen, indien mogelijk,  met elkaar samenwerken als het project later hernomen wordt

Hier vind je een model van een overmachtsclausule:

Bekijk ook de replay van het webinar over overmacht.