Mecenas, de discrete broer van sponsor?

De financiering van kunst en cultuur ligt voor een groot deel in handen van de overheid. Maar het beschikbare budget voor cultuur stijgt niet in lijn met de vraag naar middelen van de cultuursector. Tegenover subsidie staan ook verwachtingen van een overheid.

Een gezonde culturele onderneming en bij uitbreiding cultuursector moet daarom werken aan een grotere subsidie-onafhankelijkheid. Het betrekken van bedrijven, publiek en andere sectoren bij de financiering van cultuur is noodzakelijk om te kunnen blijven ondernemen in cultuur. Door op zoek te gaan naar aanvullende financiering, werk je aan een gezondere financieringsmix en doe je aan risicospreiding. 

Mecenaat is niets nieuws onder de zon. Het is zo oud als de 
kunsten zelf. In de Oudheid en Renaissance, maar ook in de late 19de eeuw speelden weldoeners en opdrachtgevers een centrale rol in het culturele leven. Ze golden als belangrijke financiers van de kunsten, en staken elkaar de loef af met omvangrijke opdrachten aan schilders, schrijvers en componisten. Door die financiële steun ontstond veel van ons belangrijkste culturele erfgoed.

Maar ook vandaag vormen privé-investeringen in kunst, cultuur en socio-culturele verenigingen via mecenaat een belangrijke bijkomende bron van inkomsten. 

Voor sommige organisaties zoals bv ‘Zwijgen is geen optie’ is het zelfs de enige bron van inkomsten. ZIGO omschrijft zijn mecenassen als een club van nieuwsgierige mensen die met hun financiële bijdrage hun werking mogelijk maken. Ze zijn hun ambassadeurs die de content en visie van ZIGO mee uitdragen. Met meer dan 17.000 zijn ze ondertussen. Samen maken zij het mogelijk dat ZIGO content blijft creëren die gratis toegankelijk is voor iedereen die geïnteresseerd is. Ook voor hen die geen mecenas zijn. Naast particuliere bijdragen, doet ZIGO ook beroep op bedrijfsmecenaat. 
 

Komt dan de vraag: wat krijgt de mecenas in ruil voor die milde gift? Niets. Nada. Of althans niet in economische termen. Dit is het grote onderscheid tussen mecenaat en sponsoring. 

Sponsoring is een investering door een ondernemer of een bedrijf in cash of natura (materialen, producten,knowhow) om daarmee een evenement, organisatie, individu of een bouwwerk te ondersteunen in ruil voor publiciteit. 
Het mecenaat is een gift zonder economisch valoriseerbare tegenprestatie of publiciteit. In tegenstelling tot sponsoring blijft de mecenas eerder discreet op de achtergrond. Maar hij vindt erkenning wel belangrijk. 

Als er geen tegenprestatie of economische meerwaarde is, wat drijft de mecenas dan?
De belangrijkste motieven waarom men aan bepaalde organisaties geeft, hebben te maken met de werking ervan. Namelijk dat de mecenassen een goed gevoel en vertrouwen hebben bij het doel en dat men de werking wil ondersteunen die aansluit bij hun persoonlijke interessesfeer. 

Fiscale aftrekbaarheid van giften is zeker ook een meerwaarde. Non-profit organisaties kunnen daarvoor een erkenning aanvragen bij de federale overheid.Kom je niet in aanmerking om erkend te worden, kan je via de Koning Boudewijstichting een culturele mecenaatsrekening aanvragen. Die is ook geldig voor fiscale aftrek.  
 

Het mecenaat is in opmars. Maar toch is er nog veel potentieel om deze piste voor aanvullende financiering verder te professionaliseren. Op basis van een studie over het geefbeleid in Vlaanderen (2017) kwam men tot een lijst met aanbevelingen. Een kleine selectie:

• Vraag om te geven. Plaats deze vraag prominent op je website en voeg er een wervend verhaal aan toe dat inspeelt op de geefmotieven. Meer dan ooit primeert de ‘why’!
• Voorzie meer kanalen om laagdrempelig te geven. Dit kan door geefknoppen te voorzien op de website of door een relatief beperkt bedrag te vragen aan zoveel mogelijk potentiële donateurs.
• Communiceer duidelijk over wat er met de ontvangen middelen gedaan wordt. De gift ontstaat uit betrokkenheid en sympathie. Dit moet ook na de gift in stand gehouden worden. Hierdoor verhoog je het vertrouwen in de goede besteding van het geld en kan je een lange termijn relatie met de mecenas opbouwen. Communiceer ook niet enkel op het moment dat je geld nodig hebt!
• Last but not least: Hou rekening met de totale kostprijs van fundraising campagnes. Dergelijke campagnes kosten veel tijd en energie. Als dit totaal los staat van het doel van de organisatie en niet bijdraagt tot het doel, kan het zelfs een verlieslatende campagne zijn en zijn andere financieringskanalen misschien kostenefficiënter.