Niet alleen de personen die btw aanrekenen, zijn btw-plichtig.

Sommige personen zijn wel btw-plichtig, maar rekenen geen btw aan. In België bijvoorbeeld rekenen sommige zelfstandige muzikanten of gesubsidieerde theatergezelschappen geen btw aan, maar ze zijn wel btw-plichtig. 

Btw-plichtig volgens de btw-Richtlijn

Btw-plichtig is éénieder (man of vrouw, rechtspersoon zoals vzw of bv) die, op ongeacht welke plaats, zelfstandig (dus geen werknemers) een economische activiteit verricht, ongeacht het oogmerk of het resultaat van die activiteit (de activiteit moet dus niet winstgevend zijn).

Zijn cultuurwerkers BTW-plichtig?

Cultuurwerkers zijn, net zoals andere beroepscategorieën, BTW-plichtig zodra zij beantwoorden aan de definitie:

 

  • Indien de artistieke bedrijvigheid enige vorm van economische activiteit vertoont en er een vergoeding wordt gevraagd.  Bijv. straatartiest is niet btw-plichtig omdat hij/zij geen vergoeding vraagt);
  • De artistieke activiteiten gebeuren op regelmatige basis;
  • De cultuurwerker werkt als zelfstandige. 

 

Indien de cultuurwerker onder de voorwaarden van de vrijstellingen valt, kan het zijn dat de cultuurwerker niet de administratieve verplichtingen van een btw-plichtige moet vervullen.

 

Btw-plichtig voor de plaatsbepalingsregels

Deze definitie is ruimer dan de voorgaande. Volgende categorieën zijn btw-plichtig voor de plaatsbepalingsregels van diensten:

Dat zijn de belastingplichtigen zoals in artikel 9.1. btw-Richtlijn: 

  • volledige belastingplichtigen; 
  • vrijgestelde belastingplichtigen; 
  • kleine ondernemingen (kleine omzet); 
  • gemengde belastingplichtigen; 

Maar ook: 

  • gedeeltelijke belastingplichtigen voor al hun activiteiten (ook voor die waarvoor ze niet btw-plichtig zijn); 
  • personen die niet btw-plichtig zijn, maar wel voor btw-doeleinden geïdentificeerd zijn (bijvoorbeeld een Belgische gemeente die voor de btw is geregistreerd vanwege het verrichten van intracommunautaire verwerving van goederen). 

Hoe weet je of iemand btw-plichtig is?

Als je ontvanger in de EU is gevestigd, zou je je kunnen beroepen op het btw-nummer van je ontvanger. Als je de naam van de organisatie en het adres kent, kun je het Belgisch btw-nummer opzoeken op de website van de Kruispuntenbank van Ondernemingen (KBO). Voor de geldigheid van een btw-nummer is er ook de VIES-website van de Europese Commissie. Hou er wel rekening mee dat sommige btw-plichtigen geen btw-nummer hebben. Bijvoorbeeld: Belgische theaterhuizen die structureel gesubsidieerd worden zijn in België vrijgesteld van btw en hebben dus geen btw-nummer. Sinds 1 januari 2010 moeten ze evenwel toch een BE btw-nummer aanvragen als ze grensoverschrijdende handelingen verrichten. 

Om als natuurlijke persoon (man of vrouw), rechtspersoon (vzw, bvba enzovoort) of groepering zonder rechtspersoonlijkheid btw-plichtig te zijn, moet aan de volgende voorwaarden voldaan worden: 

Je kunstbeoefening kadert in een economische activiteit: 

Zodra je een zekere organisatie ontwikkelt en een vergoeding vraagt voor je artistieke prestaties, zal de kunstbeoefening als een economische activiteit worden beschouwd. Als je enkel voor jezelf of voor je familie kunst maakt, ben je niet btw-plichtig omdat je geen verrijking nastreeft. Er is dus altijd een vergoeding vereist om btw-plichtig te zijn. Zo oordeelde het Hof van Justitie dat een straatmuzikant voor die activiteit geen btw-plichtige is omdat hij geen vergoeding vraagt voor zijn diensten. De vergoedingen die hij ontvangt van de passanten worden vrijwillig gegeven. 

Je levert goederen of verricht diensten die in het btw-Wetboek (WBTW) zijn omschreven: 

Goederen leveren: je draagt de macht over om als eigenaar te beschikken over een lichamelijk roerend of een nieuw onroerend goed. 

Voorbeelden: een beeldhouwwerk verkopen, juwelen leveren. 

Diensten verrichten: je verricht een dienst als het niet gaat om een levering van goederen. Je hoeft enkel btw te betalen als je een tegenprestatie ontvangt in ruil voor de dienst. 

Voorbeelden: tatoeage plaatsen, etalage inrichten, muziekoptreden geven. Het onderscheid tussen levering en dienst is van belang als er verschillende landen bij komen kijken en om te betalen welk tarief van toepassing is. 

Je kunstbeoefening gebeurt geregeld, met een zekere regelmaat: 

Eerder toevallige handelingen zijn niet aan btw onderworpen. Volgens de administratie veronderstelt een geregelde werkzaamheid een opeenvolging van handelingen. Die handelingen kunnen wel worden verricht met min of meer lange tussenpozen. Volgens de administratie wordt er zelfs een geregelde werkzaamheid uitgeoefend door diegene die in het kader van een jaarlijks georganiseerde samenkomst handelingen verricht die in het btw-wetboek omschreven zijn. Zelfs als een kunstenaar voor de eerste keer met het oog op verkoop van zijn werken deelneemt aan een tentoonstelling, kan dat voldoende zijn om te spreken van voldoende regelmaat. 
  

Je kunstbeoefening gebeurt op zelfstandige basis: 

Verricht je als werknemer prestaties voor je werkgever? Dan hoef je geen btw te betalen. 
Voorbeeld: je bent muzikant en werknemer van een vennootschap die concerten organiseert. De vennootschap-werkgever betaalt maandelijks je loon. Daarop is geen btw van toepassing. Als de vennootschap een concert organiseert en je prestaties als muzikant gaat factureren, zal zij daar wel btw moeten op aanrekenen. Enkel in de relatie werkgever-werknemer is er geen sprake van btw. 

De kwalificatie als 'zelfstandige' in het kader van de btw-wetgeving en die in het kader van de sociale zekerheid is niet altijd dezelfde. Sinds de invoering van het nieuwe sociaal statuut voor kunstenaars, worden kunstenaars voor de toepassing van de sociale zekerheid gelijkgesteld met werknemers. Die gelijkstelling heeft wel geen gevolgen op het vlak van de btw-plicht. Een kunstenaar die anders dan in het kader van een arbeidsovereenkomst leveringen doet of diensten verricht, zal beschouwd worden als btw-plichtige. 

Voorbeeld: 
Een zelfstandig beeldhouwer krijgt de opdracht om een beeld te maken voor een bepaalde onderneming. Op het vlak van de sociale zekerheid zal de beeldhouwer als werknemer kunnen gekwalificeerd worden. Voor btw-doeleinden blijft hij een zelfstandige en dus btw-plichtig. 
Veel kunstenaars werken met SBKs. Er wordt dan een arbeidsovereenkomst gesloten tussen de kunstenaar en het SBK. Ook de opdrachtgevers in de artistieke sector zullen vaak een arbeidsovereenkomst sluiten met de kunstenaar als de kunstenaar niet kiest voor het zelfstandigenstatuut. Als er een arbeidsovereenkomst bestaat, is de kunstenaar nooit btw-plichtig.
In de regel kan gesteld worden dat wanneer je op zelfstandige basis van kunst je beroep hebt gemaakt, je btw-plichtig bent. 

Let op!

Ook al voldoe je aan alle voorwaarden om btw-plichtige te zijn, betekent dat nog niet dat je ook daadwerkelijk een btw-nummer moet aanvragen en btw-aangiftes moet indienen. Je moet nagaan of de artistieke prestaties al dan niet vrijgesteld zijn.

Auteurs en componisten die voor het verlenen van licenties inzake auteursrechten een beroep doen op de tussenkomst van een beheersvennootschap (zoals SABAM), moeten geen btw-registratie vragen. SABAM wordt geacht zelf die licenties te verlenen (zie aanschrijving nr. 166 van 25 november 1971 op www.fisconetplus.be). 

Het is niet belangrijk: 

  • Of je die werkzaamheid met of zonder winstoogmerk uitoefent. Ook een vzw kan dus btw-plichtig zijn. Wel is het zo dat vele vzw's binnen de artistieke sector enkel vrijgestelde activiteiten verrichten zodat zij geen btw-nummer moeten aanvragen, geen aangiftes moeten indienen en geen btw moeten aanrekenen. De keerzijde is uiteraard dat zij de btw op hun inkomende handelingen niet in aftrek kunnen nemen. 
  • Of die werkzaamheid hetzij hoofdzakelijk, hetzij aanvullend uitgeoefend wordt. Ook een zelfstandige in bijberoep kan dus btw-plichtig zijn. 

Moet je btw aanrekenen?

Alle handelingen die je als btw-plichtige stelt, zijn belastbaar. Enkel voor de handelingen die expliciet vrijgesteld zijn in het btw-Wetboek is dat niet het geval. Als die vrijstelling er is, mag je geen btw aanrekenen.

Je kunt er wel voor kiezen om geen btw aan te rekenen op de levering van goederen en diensten als je een kleine onderneming bent. Je hebt dan geen recht op aftrek van btw. Op de factuur moet je vermelden 'kleine onderneming onderworpen aan de vrijstellingsregeling van belasting. Btw niet van toepassing'.

Je wordt beschouwd als een 'kleine onderneming' als je als btw-plichtige een jaarlijkse omzet hebt die lager is dan 25.000 euro. Het is niet altijd aan te raden om te kiezen voor het vrijstellingsregime voor kleine ondernemingen. Voor sommige activiteiten kan het interessant zijn om btw aan te rekenen. De btw-aftrek op je uitgaven kan namelijk een groot kostenverlagend effect hebben.

1