Werk je als cultuurwerker af en toe in landen die niet behoren tot de Europese Unie?

Kijk goed na wat de gevolgen zijn op het vlak van de sociale zekerheid.

Bij werk over de grenzen heen, kom je bij een professionele tewerkstelling in aanraking met de sociale regels van een land. In ieder land waar je werkt, bouw je potentieel sociale rechten op na het betalen van sociale bijdragen.  

Net zoals in België het geval is, bouw je via die bijdragen sociale rechten op in de vorm van pensioen, gedekt zijn bij arbeidsongeschiktheid, een terugbetaling van je medische kosten, een uitkering bij werkloosheid enz. 

Bij internationaal werken draag je afhankelijk van de situatie aan verschillende sociale zekerheidsstelsels bij (zowel in het land waar je gewoonlijk werkt als in het buitenland). 

Welke landen?

De regels over het toepasselijke socialezekerheidsstelsel buiten de EU zijn van toepassing op alle landen die niet behoren tot de Europese Economische Ruimte (EER) + Zwitserland. Tot de EER behoren alle lidstaten van de EU, Liechtenstein, Noorwegen en Ijsland. 

Landen die niet behoren tot de EER + Zwitserland zijn derdelanden

Aan welk sociale zekerheidsstelsel ben je dan onderworpen? 

Het antwoord op deze vraag is afhankelijk of België afspraken heeft gemaakt met het land waar je gaat werken. Die afspraken worden opgenomen in een bilateraal verdrag.

1. België heeft een bilateraal verdrag

België heeft een bilaterale overeenkomst afgesloten met een 25-tal landen:

Albanië, Algerije, Argentinië, Australië, Bosnië-Herzegovina, Brazilië, Canada (alsook een apart verdrag met Québec), Chili, DR Congo, de Filippijnen, India, Israël, Japan, Kosovo, VJR Macedonië, Marokko, Moldavië, Montenegro, San Marino, Servië, Tunesië, Turkije, Uruguay, de Verenigde Staten en Zuid-Korea. 

Net zoals bij de dubbelbelastingverdragen, wordt in een bilaterale overeenkomst bepaald welk land bevoegd is en welke sociale rechten je opbouwt in het andere land. 

Om het bevoegde land te bepalen staat in deze overeenkomsten vaak opgenomen dat: 

  • Je werkt als werknemer tegelijkertijd op het grondgebied van beide landen: je valt onder het stelsel van elk land voor de activiteiten die je daar uitoefent.  
    • Uitzondering: bij detachering blijf je onderworpen aan de sociale zekerheid van je normale werkland. 
  • Een werkgever volgt de sociale zekerheidsverplichtingen van elk land waar werknemers naartoe worden gezonden. 

Om je sociale rechten te kennen lees je best wat in de bilaterale overeenkomst staat. Je kan een aantal regels terugvinden die vaak in deze verdragen opgenomen zijn: 

  • Je hebt dezelfde rechten en plichten als werknemer in het land waar je gaat werken. 

  • De tijdvakken die je in het buitenland presteert of gepresteerd hebt tellen mee in de opbouw van je sociale rechten. 

Kijk wel steeds na welke bepalingen en uitzonderingen in elk land van toepassing zijn. 

Certificate of Coverage

Om aan te tonen dat je onderworpen blijft aan Belgische sociale zekerheid, vraag je een Certificate of Coverage aan. Dit certicaat is vergelijkbaar met het A1-formulier bij werken binnen de EU.

Ben je in dienst bent van een werkgever dan vraagt de werkgever een Certificate of Coverage aan bij de RSZ. Zelfstandige cultuurwerkers vragen een Certificate of Coverage aan bij de internationale dienst van het RSVZ

Met dit Certificate of Coverage ben je als cultuurwerker vrijgesteld van sociale zekerheid in het land waar de prestaties plaatsvinden. 

2. België heeft geen bilateraal verdrag

Als België geen overeenkomst met het land waar je gaat werken afgesloten heeft, dan val je in principe onder de wetgeving van het land waar je gaat werken. Je betaalt en bouwt je sociale rechten dan op in het buitenland. 

Bedraagt de duur van de tewerkstelling minder dan 6 maanden? Dan blijf je toch onderworpen aan de Belgische sociale zekerheid. Deze termijn kan eenmaal verlengd worden met nogmaals 6 maanden. Als werkgever is het van belang om de RSZ voor het verstrijken van de eerste termijn op de hoogte te brengen. 

Een werkgever kan de RSZ contacteren via RSZ, Directie Internationale betrekkingen, via tel. 02 509 59 59, contact@rsz.fgov.be. 

Toch Belgische sociale zekerheid? 

Je kan steeds vrijwillig aansluiten bij de Overzeese Sociale Zekerheid van de FOD Sociale Zekerheid. Je kan dit zelf doen of je werkgever kan dit voor jou in orde brengen. 

In dat geval ben je vanuit Belgisch oogpunt sociaal verzekerd, ook al werk je in een land waar België geen bilateraal verdrag mee heeft afgesloten. 

Binnen de Overzeese Sociale Zekerheid val je terug op een basispakket, de Algemene Regeling, die omvat: 

  • Een pensioenregeling 

  • Een uitkering bij arbeidsongeschiktheid, invaliditeit en moederschapsrust 

  • Een vergoeding bij medische kosten volgens RIZIV-barema's 

De bijdragen voor het basispakket variëren tussen de 310,41 euro en 2.359,0 euro. Meer info kan je vinden onder de tarieven

Je kan er vrijwillig voor kiezen om dit basispakket uit te breiden met een aantal aanvullende verzekeringen zoals een arbeidsongevallenverzekering en/of geneeskundige verzorging. 

Meer weten?

Neem contact op met de RSZ Overzeese Sociale Zekerheid of met de RSZ, Directie Internationale betrekkingen, via tel. 02 509 59 59, contact@rsz.fgov.be.

1