In twee weken tijd rolde het Hannah Arendt Instituut een digitaal vormingsaanbod uit. Daarbij kreeg Marjan Verplancke via Cultuurloket begeleiding van digitaal experte Ines Vanlangendonck. ‘In mijn eentje was ik niet geraakt waar ik nu sta.’

Marjan Verplancke ging middenin de coronacrisis als coördinator vorming en publiekswerking aan de slag bij het prille Hannah Arendt Instituut in Mechelen. Onmiddellijk kwam dus de vraag op tafel of de workshops en andere vormingen over diversiteit, stedelijkheid en burgerschap die het instituut in gewone omstandigheden live zou aanbieden nu best digitaal zouden gaan. ‘We beslisten niet te zitten wachten tot de crisis zou overwaaien. Wie weet hoe lang het nog zou duren… We besloten op zoek te gaan naar andere manieren en methodieken.’

Interactief online

Via-via hoorde Marjan over de crisisbegeleiding van Cultuurloket en al snel kwam ze bij digitaal experte Ines Vanlangendonck terecht voor een digitaliseringstraject. ‘Ik had materiaal en inzichten die het goed doen bij een publiek. Maar hoe kon ik dat allemaal omvormen tot een coherent en fijn onlinegegeven? Ik wou meer dan ex cathedra lezingen geven via de computer. Ik probeer mijn vormingen doorgaans immers zo interactief en dynamisch mogelijk te maken. En dat wou ik vertalen naar een onlineverhaal.’ 

Marjan koos één vorming als casus. Twee weken had ze om die digitaal te herdenken. ‘Die scherpe deadline was niet slecht: zo kon het niet te lang blijven aanslepen.’ In een eerste sessie luisterde Ines naar de uiteenzetting van Marjan, zoals ze ze voor een livepubliek zou brengen, compleet met oefeningen, voorbeelden en filmpjes. ‘Omdat het Hannah Arendt Instituut al volop met Google werkte, beslisten we vrij snel dat Google Meet een geschikte digitale omgeving zou zijn voor onze vormingen. Tegelijk wees Ines me erop dat we ons ook niet blind hoefden te staren op één enkel systeem. Je kunt gerust met een lappendeken aan de slag: Google Meet of Zoom voor vormingen die baat hebben aan werken in kleinere groepjes, een ander platform voor webinars, Facebook of Vimeo voor streaming... Je kiest in functie van wat je op dat moment nodig hebt.’

‘Ik heb de hele vorming opnieuw van nul opgebouwd. Samen met Ines heb ik bekeken welke interactieve methodieken we erin konden steken om het geheel dynamischer te maken dan een urenlange babbel van één persoon op een scherm.’

Basis: break-out rooms

‘De basis is het werken met break-out rooms geworden’, legt Marjan uit. ‘Het blijken bijzonder handige instrumenten om deelnemers in een digitale omgeving in kleine groepjes samen te zetten en ze de kans te geven om ook echt in de diepte te discussiëren.’ Daar bovenop reikte Ines Vanlangendonck haar nog heel wat kleinere dingetjes aan die de digitale omgeving aangenamer en dynamischer maken. ‘Hoe krijg je bijvoorbeeld een zicht op wie je voor je hebt in een digitale ruimte met 50 deelnemers? Met zoveel mensen samen kun je sowieso niet iedereen om de beurt het woord geven om zich voor te stellen. Maar zeker in een digitale ruimte vind ik het nodig dat iedereen zich toch even echt mee in de ruimte plaatst. Anders is de verleiding tot multitasken en afdwalen veel te groot en heb jijzelf geen idee wie er voor je zit. Je kunt dan bijvoorbeeld een korte poll houden. Je haalt vier stellingen aan die betrekking hebben op je vorming en laat iedereen stemmen of een digitaal teken geven wanneer de stelling voor hem of haar opgaat. Vervolgens laat je enkele deelnemers er kort op ingaan. Zo ken je de verwachtingen van de groep al wat beter.’ Zo’n poll is niet meer dan een leukigheidje, vindt Marjan, maar je doorbreekt er wel de statische context mee. 

‘Zonder de begeleiding van een expert zou ik dat soort trucjes niet kennen. Nu had ik sterk het gevoel dat er iemand naast me stond op het ogenblik dat ik in het diepe sprong. Je hebt iemand nodig die vlotter dan jijzelf door dat bos aan mogelijkheden kan manoeuvreren, je de weg wijst en ook weet te vertellen wat een en ander je kan kosten. Je moet nog steeds zelf het werk doen, maar je weet tenminste dat er voor elk probleem een oplossing bestaat. Ik vind intussen veel beter mijn weg in het aanbod. Zo staat YouTube vol met handige tutorials, maar je moet ze weten te vinden.’ 

Enthousiast

Vervolgens gaf Marjan een eerste digitale vormingssessie aan een groep van zo’n 20 tot 30 leerkrachten. ‘Zij reageerden enthousiast, wat natuurlijk ook erg hielp’, vertelt ze. ‘Na hun feedback heb ik de vorming dan nog eens ingedeeld in een - weliswaar interactief - theoretisch deel en daarnaast een praktijksessie met kleinere groepjes. Intussen ben ik zelf ook bijzonder enthousiast geraakt over vorming geven in een digitale omgeving.’

De mooiste reacties die Marjan al heeft gekregen, kwamen van deelnemers die niet enkel de inhoud wisten te appreciëren, maar ook nog wat bijgeleerd bleken te hebben over digitale mogelijkheden. ‘Zo’n compliment zie ik als een bekroning: het heeft wel degelijk geloond.’ 

Digitaal zal blijven

Er wachten bij het Hannah Arendt Instituut nog meer vormingen, lezingen en andere inhoudelijke componenten op een digitale reflex. ‘Sommige zullen een format krijgen zoals dat van die eerste vorming. Voor andere kan een e-learning tool handig zijn, die de deelnemer zelfstandig kan doorlopen. Al die dingen zijn we nu rustig aan het bekijken. We hopen natuurlijk dat fysieke ontmoetingen met deelnemers snel weer mogelijk zullen zijn. Maar ik ben er zeker van dat we ook altijd zullen blijven inzetten op digitaal. Ook in normale omstandigheden liggen daar kansen.’

 

Interview door Ines Minten

Vraag ook crisisbegeleiding aan

Met onze crisisbegeleiding zoeken we samen met jou een weg uit deze crisis en bouwen we aan een duurzaam model.

1