Rechtspersoonlijkheid behoort toe aan een rechtspersoon. Een vzw, stichting en de meeste vennootschappen zijn rechtspersonen.

Om goed te begrijpen wat rechtspersoonlijkheid betekent, vergelijken we eerst de juridische begrippen natuurlijk persoon en rechtspersoon. 

Natuurlijk persoon

Volgens het recht is een natuurlijk persoon een fysiek persoon die in eigen naam en voor eigen rekening kan handelen. Ieder individu is een natuurlijk persoon. Een natuurlijk persoon die een zelfstandige activiteit uitvoert, schrijft zich in als zelfstandige en heeft een eenmanszaak. 

Aansprakelijkheid natuurlijk persoon met zelfstandige activiteit 

Als een natuurlijk persoon een eenmanszaak heeft en hierbij schulden maakt, dan staat hij ook met zijn privévermogen in voor die schulden. Alleen zijn gezinswoning kan hij beschermen, op voorwaarde dat hij een 'verklaring van onvatbaarheid voor beslag op de gezinswoning' opmaakt bij de notaris. Deze notariële verklaring heeft tot gevolg dat de gezinswoning niet als onderpand geldt voor eventuele schuldeisers. De notariskosten voor deze verklaring kunnen oplopen tot 1.000 euro. 

Samenwerking tussen natuurlijke personen  

Individuen kunnen ook samenwerken. Om conflicten te vermijden, leggen zij hun afspraken best schriftelijk vast in een overeenkomst. Zodra je een contract ondertekent, ga je akkoord met de inhoud ervan. Een goed contract bevat de volgende informatie: 

  • de identiteit van de contractpartijen; 
  • het voorwerp van de overeenkomst; 
  • de duur van de samenwerking (bepaalde of onbepaalde duur); 
  • de rechten en plichten van de partijen;  
  • de vergoedingen en betalingstermijnen;  
  • het einde van de overeenkomst; 
  • sancties; 
  • toepasselijk recht en bevoegde rechtbank of bemiddelaar; 
  • … 

Elke contractpartij krijgt een ondertekend exemplaar van het contract. Uiteraard kunnen de contractpartijen tijdens de samenwerking overeenkomen om nieuwe afspraken te maken of om bepaalde afspraken te wijzigen, bij voorkeur opnieuw schriftelijk. Voor de opmaak van een sluitend contract laat je je best bijstaan door een jurist of een advocaat.

Conflicten tussen samenwerkingspartners 

Conflicten zijn niet volledig uit te sluiten, ook niet als er een contract is. Bij een conflict houdt men rekening met de afspraken in het contract. Ontbreken duidelijke afspraken, dan biedt het algemeen contractenrecht mogelijk een uitweg of kunnen de partijen een beroep doen op een onafhankelijk bemiddelaar of arbiter. Elke partij heeft er belang bij om pas in laatste instantie naar de rechter te stappen. Juridische procedures kunnen immers lang aanslepen en kosten veel geld. 

! Bij schulden kunnen schuldeisers het privévermogen van de partijen aanspreken. 

Om deze ondernemersrisico's op te vangen, kan het oprichten van een rechtspersoon interessant zijn. 

Rechtspersoon

Een rechtspersoon is een juridische creatie (fictie). Het is een aparte juridische entiteit met een eigen vermogen, een eigen naam en een eigen adres. Het zijn uiteraard mensen die de rechtspersoon vertegenwoordigen, maar de rechtspersoon zelf handelt autonoom en heeft rechten en plichten, net als een natuurlijk persoon. 

Dit betekent dat een rechtspersoon 'rechtspersoonlijkheid' bezit en daardoor:  

  • verbintenissen kan aangaan; 
  • een vermogen kan opbouwen; 
  • lonen kan uitbetalen; 
  • kosten kan maken; 
  • contracten kan afsluiten; 
  • aangesproken kan worden door schuldeisers; 
  • ... 

In het geval van conflicten met derden zal de rechtspersoon dan ook (in eerste instantie) aangesproken worden door schuldeisers van de onderneming. Hierdoor wordt het persoonlijk risico van de ondernemer beperkt. 

1